2 việc cha mẹ càng làm thì con càng tệ hơn

Trẻ em không cần cha mẹ hoàn hảo, chúng cần những người đồng hành chân thành. Khi cha mẹ học cách lùi lại, mối quan hệ gia đình sẽ bớt căng thẳng, nhường chỗ cho sự gắn kết.

• Dù mối quan hệ bạn bè có tốt đến đâu, cũng đừng làm 5 điều này
• Làm thế nào để quản lý cảm xúc khi đối diện với sự khiêu khích ác ý?

Trong hành trình nuôi dạy con, nhiều bậc phụ huynh vô tình mắc phải hai sai lầm: so sánh và áp đặt. Những hành động này không chỉ khiến trẻ mất đi sự tự tin mà còn làm giảm động lực khám phá thế giới xung quanh. Khi cha mẹ chọn cách lắng nghe và đồng hành thay vì kiểm soát, trẻ sẽ có cơ hội bộc lộ tiềm năng và phát triển toàn diện.

Áp lực từ sự thúc giục

Một lần, tôi đến chơi nhà bạn và chứng kiến cuộc đối thoại giữa hai mẹ con:

Mẹ: “Con định viết bài tập đến bao giờ? Nếu không xong, khuya con ngủ muộn rồi sáng lại dậy không nổi”.

Trẻ: “Con biết rồi mà, con đang viết đây”.

Chưa đầy mười phút, mẹ lại nhắc:

Mẹ: “Đã viết được bao nhiêu rồi? Uống sữa đi cho tỉnh táo. Con nhìn con nhà người ta mà xem, học hành đâu ra đấy, không để mẹ phải nhắc.”

Cậu bé chán nản, buông bút:

Trẻ: “Phiền phức quá! Nếu sữa tốt thế thì mẹ tự uống đi. Mẹ thích con nhà người ta thì nhận họ về làm con đi, sinh con ra làm gì?”
Nói rồi, cậu quẳng cốc sữa xuống đất và bỏ lên phòng.

Càng bị hối thúc, cậu càng trì hoãn; càng trì hoãn, mẹ càng mất bình tĩnh. Vòng xoáy mâu thuẫn âm thầm bùng lên từ những lời nhắc nhở tưởng chừng vô hại. Rốt cuộc, sự kiểm soát thái quá không làm tình cảm gắn bó hơn, ngược lại, khiến trẻ cảm thấy ngột ngạt và xa cách.

2 việc cha mẹ càng làm thì con càng tệ hơn

1. Cha mẹ càng nghiêm khắc, con càng nổi loạn

Tôi nhớ mãi câu nói: “Cát trong tay càng siết chặt, càng rơi tuột qua kẽ tay”. Quan hệ giữa cha mẹ và con cái cũng như vậy.

Hè năm cuối cấp, tôi cùng bạn bè đi làm thêm. Xa khỏi tầm mắt bố mẹ, tôi thử nhuộm tóc, sơn móng tay – những điều mà ở nhà, tôi chẳng bao giờ dám làm. Một ngày, mẹ bất ngờ đến thăm. Thay vì trách móc, mẹ chỉ cười hiền:
“Con lớn rồi, mẹ sẽ tôn trọng mọi quyết định của con. Chỉ cần con sống vui và biết trách nhiệm với bản thân”.

Từ đó, tôi chẳng giấu mẹ chuyện gì nữa. Mẹ không còn là người ra lệnh, mà trở thành bạn đồng hành. Mỗi khi có điều gì băn khoăn, tôi đều tìm đến mẹ để được chia sẻ và nhận lời khuyên.

Nhiều cha mẹ mơ con mình trở thành người hoàn hảo, đạt được mọi kỳ vọng. Nhưng sự nghiêm khắc không đúng cách chỉ khiến trẻ thấy bị đè nặng, mất tự do. Khi cha mẹ học cách buông lỏng, trẻ sẽ tự khám phá giá trị bản thân và phát triển theo cách riêng.

2. Cha mẹ càng áp đặt, con càng xa lánh

“Trẻ em nhìn đời bằng trái tim, còn cha mẹ nhìn đời qua đôi mắt”. Quan điểm ấy gợi nhắc chúng ta rằng đôi khi, trẻ cần được đối xử như những cá nhân độc lập, không phải “phiên bản thu nhỏ” của cha mẹ.

Một người mẹ kể câu chuyện về cậu con trai tuổi dậy thì nổi loạn. Cậu bỏ học, chỉ quanh quẩn trong nhà chơi game. Những lời trách móc hay mệnh lệnh không làm thay đổi tình hình. Thay vào đó, bà chọn cách lặng lẽ ở bên. Khi con chơi game, bà nhẹ nhàng nhắc: “Đừng thức khuya quá, con cần ngủ đủ để khỏe mạnh”. Mỗi ngày, bà chỉ quan tâm mà không ép buộc.

Sau một năm, cậu thay đổi. Cậu muốn thi đấu game chuyên nghiệp, hiểu rằng để đạt được mơ ước, phải nỗ lực học hành. Dần dần, cậu lấy lại động lực, trúng tuyển vào trường đại học mơ ước.

Câu chuyện là minh chứng rằng tình yêu thương và sự thấu hiểu có sức mạnh hơn mọi lời quát mắng. Khi cha mẹ áp đặt, trẻ sẽ kháng cự; nhưng nếu cha mẹ lùi lại, trẻ sẽ có không gian để tự bước đi.

Phép màu của sự thấu hiểu

Những mâu thuẫn trong gia đình thường bắt nguồn từ ý định tốt nhưng cách thể hiện sai lầm. Nhiều cha mẹ tự nhủ: “Mọi điều ta làm đều vì con”, nhưng lại áp đặt lên trẻ những kỳ vọng mà chúng không thể đáp ứng. Hệ quả là trẻ ngày càng xa cách, không muốn chia sẻ, thậm chí chống đối.

Theo tâm lý học, trẻ càng lớn càng khó nghe lời cha mẹ nếu khi nhỏ thường xuyên bị chỉ trích, phủ nhận ý kiến. Cảm giác bị coi thường tích tụ theo thời gian, đến khi đủ lớn để phản kháng, trẻ sẽ bùng nổ. Để tránh điều này, cha mẹ cần đặt mình vào vị trí của con, nhìn nhận vấn đề từ góc độ của trẻ.

Sự phát triển của trẻ là một hành trình không tránh khỏi sai lầm. Thay vì ngăn cản hoặc ép buộc, hãy để trẻ tự trải nghiệm và rút ra bài học từ những vấp ngã. Đó mới là cách giúp con trưởng thành thực sự.

Cha mẹ lùi một bước, con tiến hai bước

Trẻ em không cần cha mẹ hoàn hảo, chúng cần những người đồng hành chân thành. Khi cha mẹ học cách lùi lại, mối quan hệ gia đình sẽ bớt căng thẳng, nhường chỗ cho sự gắn kết.

Nhiều cha mẹ từng thử “lùi bước” đã nhận thấy điều kỳ diệu: trẻ trở nên vui vẻ hơn, tự tin hơn, và thậm chí chủ động hơn trong học tập. Mối quan hệ hòa hợp sẽ tạo nên một bầu không khí tích cực, nơi trẻ cảm thấy an toàn để phát triển tiềm năng.

Cuộc sống gia đình không cần quá nhiều áp lực, chỉ cần sự thấu hiểu. Khi cha mẹ mở lòng, trẻ sẽ mở lòng. Và trong hành trình ấy, cha mẹ không chỉ nuôi dưỡng con cái, mà còn xây dựng những kỷ niệm đẹp cho cả gia đình.