“Nhân tâm hướng xuống thì đau, nước chảy xuống thấp thì xiết” nghĩa là gì?

“Nhân tâm hướng xuống thì đau, nước chảy xuống thấp thì xiết” câu nói đã trở thành cái gọi là quy luật nhân sinh của con người.

• Người con trai hiếu thảo tìm ra cách chữa bệnh trầm cảm nặng cho mẹ
• Hiếu kính cha mẹ: gieo hạt giống thiện lành cho con
• Cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng, con muốn báo hiếu mà cha mẹ không còn

Cha mẹ nuôi con bằng trời bằng bể, con nuôi cha mẹ con kể từng ngày

Cha mất vậy là đã chuẩn bị tới thất thứ ba, nhưng dường như với ông, cha dường như vẫn đang ở đâu đây. Ông là con cả trong một gia đình năm anh em. Vốn tính hiền lành, hiếu thảo, ít nói và luôn quan tâm lo lắng cho mọi người, ông được tất cả làng yêu mến kính trọng. Tuy nhiên, cũng bởi sự hiền lành mà đôi khi người ta nói thành “nhu nhược”. Ông bị một số anh em họ hàng và cả những người em mình không tôn trọng; thậm chí can thiệp sâu vào mọi việc gia đình. 

Ông nhớ lại câu chuyện dì kể lại về cha, trong lòng càng thấy thương cha vô hạn. Cha sinh ra trong một gia đình nho, có truyền thống hiếu học ở vùng quê nghèo. Khi xuống thị trấn học, cha gặp và yêu mẹ vốn là cô gái thị trấn bán nước xinh xắn. Tình yêu của hai người viên mãn với kết thúc tốt đẹp và ông là kết quả. Tuy nhiên, cũng bởi hoàn cảnh, khi ông ra đời, cha đi biền biệt công tác ngoài tỉnh; còn mẹ lặn lội rau cháo cùng với nuôi con, chăm cha mẹ chồng. 

Bởi cha bận công tác, anh em ông lần lượt ra đời nhưng thiếu vắng sự chỉ bảo của cha. Dù rằng rất thương yêu và mong cha về; nhưng anh em ông lại không ai gần gũi và đôi khi sợ cha như sợ cọp. Có lẽ cũng bởi vậy, cả mấy anh em ông biết rõ cha đang làm gì; càng không hiểu được những vất vả gian nan cha đã trải qua. Có lẽ cũng bởi vậy, cha chỉ gần gũi mong muốn ở cùng gia đình ông. Nhân tâm của cha luôn hướng về con mình.

Hãy yêu thương cha mẹ khi còn có thể

Cũng bởi học nhiều, tính cách nghiêm nghị, hà khắc của cha; các em ông đứa nào cũng kiếm lý do này nọ không chăm sóc, gần gũi. Từ ngày mẹ ra đi, cha như càng trầm mặc, ít nói; ăn rồi bảo chưa ăn, thần kinh đôi khi không tự chủ được sinh hoạt cá nhân. 

Thương cha, vợ chồng ông đưa cha đi khám và đón về chăm sóc. Ký ức những ngày cuối đời của cha như khúc phim quay chậm cứ hiện về. Gần 70 tuổi đầu, hai vợ chồng ông vẫn ngày ngày chăm lo cơm nước, hầu cha dọn dẹp giường chiếu. Cha như đứa trẻ thơ ngây ngô, vui vẻ mỗi lần ông mua bánh, mua đồ ăn ngon. Lại có lúc hiền từ gọi mấy đứa chắt dúi cho cái kẹo cụ cất trong túi từ lúc nào.

Nhìn thấy cha già bệnh tật, lẫn lộn có lúc vệ sinh khắp nhà, ông đã khó chịu, cáu gắt; nhưng giờ lại thấy nhớ cha và ân hận biết nhường nào. Mang tiếng đông con nhưng chẳng đứa nào em ông gần gũi cha; chúng ghen ghét rằng cha chỉ yêu thương lo lắng cho gia đình ông nên mặc kệ ông và con ông chăm lo. Điều đó ông không trách chúng bởi đó là chữ hiếu trong tâm mỗi người. Nhưng giờ đây, khi cha nằm xuống; ông lại ân hận, giá như khi đó ông gần gũi cha nhiều hơn, nhẹ nhàng hơn để cha không thấy buồn, thấy tủi. Khi còn sống, chẳng chăm lo hầu hạ, thử hỏi tới lúc cha qua đời, khóc thương, mâm cao cỗ đầy  liệu có tác dụng?

Nước mắt chảy xuôi

Cha thương vợ chồng ông, nhưng chẳng thể làm gì, chỉ cả đời âm thầm chịu đựng mọi chuyện. Nhớ lại những ngày khi cha gần mất, dù có lúc nhớ lúc quên, lẫn lộn ngày đêm nhưng lúc nào cha cũng dặn vợ chồng ông: “Con làm gì cứ làm đi, cha sẽ không để cho các con phải vất vả vì cha nữa đâu. Các con vất vả quá, đó là số phận cha chẳng thể làm gì được”. Đúng là nhân tâm hướng xuống của người cha, một lòng thương các con.

Đời đúng là nước mắt chảy xuôi, cũng là quy luật nhân sinh tuần hoàn. Sinh con ra rồi nuôi con khôn lớn, tới khi già gần về với trời đất vẫn lo sợ con cái vất vả, vẫn chăm lo cho con mọi thứ ở mức có thể. Đó chính là tâm trạng cũng là nỗi lòng của những người làm cha, làm mẹ xưa nay.

Nhân tâm hướng xuống thì đau, nước chảy xuống thấp thì xiết

Bà lão hàng xóm một mình trồng rau ngoài ruộng. Tuổi tác đã cao lại bị còng  khiến bà phải cố gắng hết sức để làm việc. Thật ra, một mình bà không thể ăn hết số rau này. Tuy nhiên, vì luôn bận lòng tới cậu con trai đã ngoài 50 tuổi của mình, hy vọng có thể trồng nhiều hơn các loại rau cho con ăn; nên bà lại cố gắng. Cô con dâu khuyên bà không cần vất vả quá như vậy; nhưng bà chỉ mỉm cười mà nói với nó: “Con đã bao giờ nhìn thấy nước chảy tới từ nơi cao chưa?

Cách suy nghĩ này dường nhưng không phải cá biệt một mình bà lão. Chuyện rằng, ở một ngọn núi nọ, bên cạnh phần đường dành cho người leo núi có một tấm bia đá trên có khắc dòng chữ: “Nhớ lại năm đó tôi nuôi con trai, hôm nay con trai tôi lại nuôi cháu trai; con trai tôi bỏ đói tôi do nó đói, đừng dạy cháu trai bỏ đói con trai tôi”. Câu nói khiến tôi nghĩ tới bộ phim “Bài ca núi Narayama”. Tuy bối cảnh, thời không và nội hàm khác nhau; tuy nhiên đều nói về tấm lòng thương con vô tận của những người mẹ khi về già dành cho con cái.

Bài ca về núi Narayama

“Bài ca về núi Narayama” là tác phẩm tiêu biểu tại liên hoan phim Cannes. Bối cảnh là một ngôi làng ở một thung lũng; tại đây tất cả mọi người khi đến tuổi 70 đều phải rời làng và lên một đỉnh núi nào đó để chết. Nếu như ai từ chối, người đó sẽ làm ô nhục gia đình của họ. Lúc này, có một bà lão đang ở tuổi 69 tên là Orin. Mùa đông năm nay đến lượt bà lên núi. Nhưng trước khi có thể “nhắm mắt” trên đỉnh núi, bà phải chắc chắn rằng con trai của bà tìm được một người vợ, nên đã dùng thời gian một năm để sắp xếp mọi việc cho con.

Trong tác phẩm, khi đến lượt nam diễn viên phải cõng mẹ già lên núi; dù lên tới nơi cần phải bỏ mẹ mình xuống, trong lòng anh vẫn không đành lòng. Người mẹ sắp phải đối mặt với cái chết vẫn nhất mực lo lắng; giục con nhanh chóng xuống núi vì trời lạnh, sắp có tuyết rơi. Vì lo lắng cho con, đến trước khi chết vẫn không ngừng day dứt suy nghĩ.

Hiếu thuận vốn được dùng để chỉ sự hiếu thuận của con cái với cha mẹ. Tuy nhiên hiện nay lại được giải thích thêm một nghĩa khác để chỉ sự hiếu thuận với con cái. Đây giống như quy luật tuần hoàn sai lầm, cũng là sự bi thương của số mệnh con người. Sự việc được nêu trong tác phẩm có lẽ ai trong chúng ta cũng sẽ nhìn thấy một chút gì trách nhiệm của mình trong đó.

Nhân tâm hướng xuống thì đau

Hiện nay có bao nhiêu bậc cha mẹ buồn phiền vì con cái; và mấy chục năm sau, con cái họ cũng lại giống như họ, cả đời lo lắng muộn phiền vì con; trở thành sự hy sinh tuần hoàn đời này nối tiếp đời kia. Sự hy sinh thầm lặng của cha mẹ cũng giống như dòng nước chảy băng băng luôn không ngừng tuôn trào. 

“Nhân tâm hướng xuống thì đau, nước chảy xuống thấp thì xiết” câu nói đã trở thành cái gọi là nhân chi thường tình ở của con người, trở thành quan niệm cố hữu khiến con người càng sống càng không còn cảm giác an toàn, càng không nhìn thấy một loại lạnh lùng hà khắc giữa người với người trong cách cư xử, thậm chí còn dần coi sự dưỡng dục cực khổ của cha mẹ là  điều đương nhiên, từ đó mất đi sự cảm ơn và tấm lòng báo đáp phụng dưỡng cha mẹ. 

Ai khi đã làm cha làm mẹ rồi cũng sẽ như ông bà cụ trong những câu chuyện trên, cả đời lo lắng chăm sóc cho con. Người ta ai rồi cũng tới lúc đầu bạc, cũng sẽ tới lúc về già. Làm thế nào để tình yêu thương chăm sóc con cái được tiến hành song song cùng lúc với việc quan tâm tới cha mẹ? Hãy làm sao để những người thân xung quanh ta luôn cảm nhận được sự ấm áp và cảm ơn; để người già và trẻ nhỏ đều được quan tâm, chăm sóc.

Nhân tâm hướng xuống thì đau, đó là cha mẹ luôn cả đời lo lắng cho con. Xin hãy làm tròn đạo hiếu, để không thấy day dứt, hối hận khi cha mẹ không còn trên cõi đời.

Theo Vision times