Moai là một văn hóa truyền thống ở Okinawa, Nhật Bản, văn hóa này được cho là đã khiến con người nơi đây hạnh phúc và sống thọ hơn, tạo nên những kỷ lục sống trên trăm tuổi của thế giới.
Khái niệm về Moai
Có thể nói Moai là một nhóm bạn thân lâu năm, hỗ trợ lẫn nhau cả về mặt xã hội, tài chính, tình cảm và tinh thần. Họ gặp nhau thường xuyên, có thể là hàng tháng, hàng tuần, vài lần một tuần hoặc đôi khi là hàng ngày để trò chuyện với nhau, chia sẻ, động viên, hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau vượt qua bất cứ điều gì có thể xảy ra trong cuộc sống của họ.
Trong hành trình kiếm tìm sức khỏe, chúng ta thường tập trung vào những nhân tố thiết yếu như: ăn gì, tập thể dục ra sao và ngủ ngon như thế nào. Tất cả những điều này đều quan trọng, nhưng có những nhu cầu vô hình khác của chúng ta như giao lưu chia sẻ giữa những người thân thiết với nhau, cũng quan trọng không kém.
Người dân trên đảo Okinawa của Nhật Bản là một trong những nơi có tỷ lệ sống khỏe và sống thọ nhất trên thế giới. Truyền thống Moai là một trong những nguyên nhân giúp người dân trên hòn đảo này có thể sống lâu và khỏe mạnh như vậy.
Moai là một nhóm bạn thân gắn bó với nhau cả đời và được thiết lập từ thời thơ ấu. “Moai” có nghĩa là “gặp nhau vì mục đích chung”. Truyền thống Moai đã tồn tại ở Nhật Bản hàng trăm năm và vẫn luôn được duy trì và phát triển ở Okinawa.
Khái niệm Moai thu hút được sự chú ý nhờ nghiên cứu về Blue Zones, do Dan Buettner – tác giả và là nhà thám hiểm của National Geographic – thực hiện. Theo nghiên cứu, nơi tập trung nhiều người sống trăm tuổi nhất trên thế giới là các nhóm Moai.
Người Okinawa và bí quyết trường thọ
Theo BBC, cứ 100.000 người dân Okinawa thì có 68 người thọ trên 100 tuổi, gấp hơn ba lần con số được tìm thấy ở Hoa Kỳ với cùng số lượng khảo sát.
Ngay cả ở trong nước thì người Okinawa cũng rất đáng chú ý, với tỷ lệ sống tới 100 tuổi cao hơn 40% so với những vùng khác trên Nhật Bản.
Không chỉ gần đây, người dân Okinawa đã sống thọ trong nhiều thế kỷ. Tại ngôi làng Ogimi, nằm ở phía bắc hòn đảo chính của Okinawa, có một tấm bia đá nhỏ khắc bằng tiếng Nhật với lời tuyên bố của già làng: “Ở tuổi 80, bạn chỉ là một thanh niên; ở tuổi 90, nếu tổ tiên mời bạn lên thiên đường, hãy kêu họ đợi đến khi bạn 100 tuổi… và rồi bạn có thể cân nhắc.”
Vậy chúng ta có thể học được gì từ người dân Okinawa? Craig Willcox, giáo sư về Sức khỏe cộng đồng và Lão khoa tại Đại học Quốc tế Okinawa cho biết, có ba yếu tố: Chế độ ăn uống, tập quán xã hội và di truyền.
Ông Willcox cũng là đồng tác giả chính của “Okinawa Centenarian Study” (nghiên cứu trăm tuổi ở Okinawa). Nghiên cứu này đã bất đầu từ năm 1975.
“Để sống thọ thì chế độ ăn uống và lối sống chiếm ⅔, phần còn lại là di truyền. Nói chung, bạn cần một bộ gene phi thường nếu muốn bước vào tuổi 100 chứ không chỉ là một chế độ ăn uống tốt.” Ông Willcox cũng nói. “Chúng tôi chưa xem xét liệu Okinawa có lợi thế về di truyền hơn so với các vùng khác của Nhật Bản hay không, nhưng sự trường thọ đã tồn tại trong các gia đình ở đây”.
Trong khi, có một cách để hỗ trợ xã hội được xây dựng ở Okinawa thông qua Moai. Cơ chế xã hội này gắn kết các nhóm người có chung sở thích lại với nhau, cho phép họ phát triển mối liên kết tình cảm bền chặt kéo dài suốt đời. Ông Buettner cho rằng đó là yếu tố quan trọng, ông lưu ý rằng “sự cô đơn có hại cho bạn cũng như hút thuốc lá”.
Ông Willcox nói rằng việc là thành viên của nhiều Moai cùng một lúc là chuyện bình thường: “Tôi biết một người đàn ông ở Ogimi thuộc 7 Moai khác nhau. Và mọi người chân thành với các Moai của họ. Tôi gặp một nhóm phụ nữ 80 tuổi trên một hòn đảo xa xôi, họ đã là Moai của nhau từ khi còn học tiểu học”.
Nguồn gốc lịch sử của Moai
Moai có lịch sử lâu đời ở Nhật Bản, bắt nguồn từ hàng trăm năm trước như một cách để các ngôi làng tạo ra hệ thống hỗ trợ tài chính của riêng mình. Moai ban đầu được hình thành để tập hợp nguồn lực của cả một ngôi làng cho các dự án hoặc công trình công cộng khác nhau.
Nếu ai đó trong làng cần tiền để mua đất, thanh toán hóa đơn y tế hoặc giải quyết trường hợp khẩn cấp, số tiền đó sẽ được quyên góp tại địa phương để giúp đỡ các thành viên trong cộng đồng.
Sau đó, Moai đã phát triển thành một mạng lưới hỗ trợ xã hội, giúp mọi người duy trì kết nối ngay từ khi còn nhỏ cho đến 100 tuổi và có thể là hơn thế nữa.
Các nghiên cứu khoa học về Moai
Các nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh ảnh hưởng của các liên kết xã hội đối với sức khỏe và tinh thần của chúng ta.
Social Relationships and Health – một nghiên cứu mang tính bước ngoặt được công bố trên tạp chí Science năm 1988 đã chứng minh rằng, các mối quan hệ xã hội ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe; nguy cơ tử vong gia tăng ở những người có ít và thậm chí có mối quan hệ xã hội chất lượng thấp.
Nghiên cứu dựa trên người và động vật cũng chỉ ra rằng, sự cô lập xã hội hoặc thiếu kết nối xã hội có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe; thậm chí có thể làm tăng các triệu chứng trầm cảm cũng như tỷ lệ tử vong. Trong nhiều thập kỷ sau đó, tính đúng đắn của luận điểm trên đã liên tục được khẳng định.
Một bài báo đăng trên Tạp chí American Journal of Lifestyle Medicine vào năm 2017, nhận định rằng sự hỗ trợ từ xã hội và cảm giác được kết nối có thể giúp mọi người duy trì chỉ số khối cơ thể khỏe mạnh; kiểm soát lượng đường trong máu, cải thiện khả năng sống sót sau ung thư; giảm tỷ lệ tử vong do tim mạch, giảm các triệu chứng trầm cảm, giảm thiểu các triệu chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương và cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng số lượng và chất lượng của các mối quan hệ xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta. Những người có nhiều mối quan hệ tốt, có xu hướng ít căng thẳng, hạnh phúc và sống thọ hơn. Ngược lại, những người lớn tuổi mà không có bạn bè thân thiết sẽ dễ mắc các bệnh mãn tính hơn, chẳng hạn như bệnh tim, tiểu đường, trầm cảm và có nguy cơ đột quỵ cao hơn.
Vậy nên, để có một cuộc sống hạnh phúc và sống thọ hơn, chúng ta hãy phát triển các mối quan hệ thân thiết, bền chặt; điều này còn khiến năm tháng cuộc đời của chúng ta trở nên thú vị và ý nghĩa hơn.
Theo Epochtimes